Decifrando as ocorrências de “vírus” em um corpus de engenharia biomédica

Autores/as

Palabras clave:

Terminologia, Discurso especializado, Unidade Lexical Especializada, Engenharia Biomédica, Vírus

Resumen

O presente trabalho é fruto de análises acerca da sistematização terminológica em um corpus documental da Engenharia Biomédica. O domínio estudado, por seu caráter multi- e interdisciplinar, exibe, na construção de seu sistema conceptual e na sua formação terminológica, uma forte hibridização de vários subconjuntos vocabulares. Objetivou-se especificamente investigar as ocorrências da unidade lexical vírus, advinda de um subconjunto vocabular das Ciências Biológicas, a partir de aspectos morfossintáticos, semânticos e pragmáticos. A análise está fundamentada na Linguística Textual e na Terminologia, sobretudo na Teoria Comunicativa da Terminologia (TCT). O corpus documental é constituído por textos considerados altamente especializados. Observaram-se usos e sentidos distintos para a unidade lexical examinada. A discussão dos resultados reforça a necessidade de uma abordagem discursivo-textual nos estudos terminológicos.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Biografía del autor/a

Márcia de Souza Luz Freitas, Universidade Federal de Itajubá

Professora de Língua Portuguesa

Núcleo de Humanidades e Linguagens (NHL)

Centro de Educação (CEDUC/UNIFEI)

Instituto de Física e Química (IFQ)

Citas

Alves, Ieda Maria. La synonymie en Intelligence Artificielle. Meta, v. 39, n. 4, p. 643-650, dez. 1994. Disponível em: <https://www.erudit.org/fr/revues/meta/1994-v39-n4-meta185/001882ar.pdf>. Acesso em: 14 nov. 2018.

Alves, Ieda Maria. A renovação lexical nos domínios de especialidade. Ciência e Cultura, São Paulo, v. 58, n. 2, p. 32-34, jun. 2006. Disponível em: <http://cienciaecultura.bvs.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0009-67252006000200013&lng=en&nrm=iso>. Acesso em: 10 jan. 2017.

Alves, Ieda Maria. Neologismo: Criação Lexical. 3. ed. São Paulo: Ática, 2007.

Anthony, Lawrence. AntConc (Version 3.5.8) [Computer Software]. Tokyo, Japan: Waseda University, 2019. Disponível em: <https://www.laurenceanthony.net/software>.

Antunes, Irandé. O território das palavras: estudo do léxico em sala de aula. São Paulo: Parábola Editorial, 2012.

Araújo, Mariângela de. Terminologia e sinonímia: são os sinônimos indesejáveis nos discursos especializados?. In: Aparecida Negri Isquerdo; Maria José Borcony Finatto. (Orgs.). As ciências do léxico: Lexicologia, Lexicografia e Terminologia. v. IV. Campo Grande; Porto Alegre: Ed. UFMS; Editora da UFRGS, 2010. p. 519-537.

Azeredo, J. C. Gramática Houaiss da Língua Portuguesa. 4.ed. São Paulo: Publifolha, Instituto Houaiss, 2018.

Barbosa, Maria Aparecida. Terminologia e lexicologia: plurissignificação e tratamento transdisciplinar das unidades lexicais nos discursos etno-literários. Revista de Letras, Fortaleza, v. 27, n.1/2, p. 103-107, 2005.

Barros, Lídia Almeida. Curso básico de terminologia. São Paulo: EDUSP, 2004.

Bechara, Evanildo. Gramática escolar da Língua Portuguesa. Rio de Janeiro: Lucerna, 2003.

Bechara, Evanildo. Moderna gramática portuguesa. 37. ed. revista, ampliada e atualizada conforme o novo Acordo Ortográfico. Rio de Janeiro: Nova Fronteira, 2009.

Bechara, Evanildo. Lições de Português pela Análise Sintática. 19. ed. revista e ampliada, com exercícios resolvidos. Rio de Janeiro. Editora Nova Fronteira / Editora Lucerna, 2014.

Benveniste, Émile. Problemas de Linguística Geral I. 4. ed. Campinas: Pontes, 1995.

Biderman, Maria Tereza Camargo. As ciências do léxico. In: Oliveira, Ana Maria Pinto Pires de; Isquerdo, Aparecida Negri (Orgs.). As ciências do léxico: Lexicologia, Lexicografia, Terminologia. 2. ed. Campo Grande: UFMS, 2001.

Cabré, Maria Teresa. El discurs especialitzat o la variació funcional determinada per la temàtica: noves perspectives. Caplletra. Revista internacional de filologia, n. 25, p. 173-194, 1998.

Cabré, Maria Teresa. Hacia una teoría comunicativa de la terminología: aspectos metodológicos. La terminología: representación y comunicación. Barcelona: Institut Universitari de Lingüística Aplicada, 1999, p. 129-150.

Candel, Danielle. La présentation par domaines des emplois scientifiques et techniques dans quelques dictionnaires de langue. Langue Française, n. 43, p. 100-115, 1979. Disponível em: <https://www.persee.fr/doc/lfr_0023-8368_1979_num_43_1_6165>. Acesso em: 10 maio 2018.

Ciapuscio, G. E. Textos especializados y Terminologia. Barcelona: Institut Universitari de Lingüística Aplicada / Universitat Pompeu Fabra, 2003.

Colorado, Borja Navarro. Guía rápida de análisis de corpus (con AntConc). Universidad de Alicante, 2015. Disponível em: <https://www.dlsi.ua.es//~borja/riilua/grac.pdf>. Acesso em: 23 mar. 2018.

Demai, Fernanda Mello. Processos de terminologização: descrição e análise da neologia da área de Educação do Campo. 417 p. Tese (Doutorado em Letras: Filologia e Língua Portuguesa). Faculdade de Filosofia, Letras e Ciências Humanas, Universidade de São Paulo, 2014.

Freixa, Judit. La Variació terminològica: anàlisi de la variació denominativa en textos de diferent grau d'especialització de l'àrea de medi ambient. 397 p. Tese (Doutorado em Linguística Aplicada). Universidade Pompeu Fabra, Instituto de Linguística Aplicada, 2002. Disponível em: <https://www.tdx.cat/handle/10803/1677#page=1>. Acesso em: 17 ago. 2018.

Gläser, Rosemarie. The problem of style classification in LSP (ESP), Proceedings of the 3rd European Symposium on LSP, Copenhagen, Denmark, 1982.

Hoffmann, Lothar. Característiques dels llenguatges d’especialitat. In: Hoffmann, Lothar. Llenguatges d’especialitat: Selecció de textos. (Sèrie Monografies, 1). Edició de J. Brumme. Barcelona: Institut Universitari de Lingüística Aplicada, Universitat Pompeu Fabra, 1998. p. 21-69.

Houaiss. [on-line]. Grande Dicionário Houaiss da Língua Portuguesa. Rio de Janeiro: Instituto Antônio Houaiss, 2009. Disponível em: <https://houaiss.uol.com.br/pub/apps/www/v3-3/html/index.php#2>.

ISO 1087-1. (E/F). Terminology work – Vocabulary - Part 1: theory and application / Travaux terminologiques – Vocabulaire - Partie1: théorie et application. Genève: International Organization for Standardization, 2000.

Koch, Ingedore Grünfeld Villaça. Introdução à linguística textual. São Paulo: Martins Fontes, 2004.

Koch, Ingedore Grunfeld Villaça. Linguística textual e ensino de português. In: Koch, Ingedore Grunfeld Villaça. As tramas do texto. Rio de Janeiro: Nova Fronteira, 2008, p. 187-200.

Krieger, Maria da Graça. A face linguística da terminologia. In: Krieger, Maria da Graça; Maciel, Ana Maria Becker. Temas de terminologia. Porto Alegre/São Paulo: Ed. UFRGS/Humanitas, 2001.

Krieger, Maria da Graça; Finatto, Maria José Bocorny. Introdução à Terminologia: teoria e prática. São Paulo: Contexto, 2004.

Lino, Maria Teresa; Chicuna, Alexandre Mavungo; Grôz, Ana Pita; Medina, Daniel. Neologia, terminologia e lexicultura: a língua portuguesa em situação de contacto de línguas. Filologia e linguística portuguesa, v. 12, n. 2, p. 187-201, 2010.

Marcuschi, Luiz Antonio. O léxico: lista, rede ou cognição social? In: Negri, L.; Foltran, M. J.; Oliveira, R. P. (Orgs.). Sentido e significação: em torno da obra de Rodolfo Ilari. São Paulo: Contexto, 2004.

Marcuschi, Luiz Antonio. Gêneros textuais: definição e funcionalidade. In: Dionísio, A. P.; Machado, A. R.; Bezerra, M. A. (Orgs.). Gêneros textuais e ensino. 4. ed. Rio de Janeiro: Lucerna, 2005.

Marcuschi, Luiz Antonio. Produção textual, análise de gêneros e compreensão. São Paulo: Parábola, 2008.

Orsi, Vivian. Lexicologia: o que há por trás do estudo das palavras? In: Gonçalves, Adair Vieira; Góis, Marcos Lúcio de Sousa (Orgs.). Ciências da linguagem: o fazer científico? Vol. 1, p. 163-178. Campinas: Mercado de Letras, 2012.

Plataforma Sucupira. CAPES. Disponível em: <https://sucupira.capes.gov.br/

sucupira/public/consultas/coleta/programa/listaPrograma.jsf> Acesso em: 22 jan. 2017.

Zavaglia, Claudia. A homonímia no português: tratamento semântico segundo a estrutura Qualia de Pustejovsky com vistas a implementações computacionais. Alfa, São Paulo, v. 47, n. 2, p. 77-99, 2003.

Zavaglia, Claudia. Metodologia em ciências da linguagem: lexicografia. In: Gonçalves, Adair Vieira; Góis, Marcos Lúcio de Sousa (Orgs.). Ciências da linguagem: o fazer científico? Vol. 1, p. 231-266. Campinas: Mercado de Letras, 2012.

Publicado

28-09-2023 — Actualizado el 28-09-2023

Versiones

Cómo citar

de Souza Luz Freitas, M. (2023). Decifrando as ocorrências de “vírus” em um corpus de engenharia biomédica. Debate Terminológico, 1(1), 14–27. Recuperado a partir de https://seer.ufrgs.br/index.php/riterm/article/view/111814

Número

Sección

Artículos Sección Libre